NIE MUSIMY BYĆ NIEWOLNIKAMI CZASU HISTORYCZNEGO.

Autor: Marek Rogulski

/.../ Atak postmodernistycznych artystów na różne aspekty życia społecznego i naszego rozumienia kultury jest w istocie pozorny. Wciąż pozostają oni w obrębie tej samej struktury świadomości, z której przejawami walczą. Tym samym potwierdzają obecny w niej wzorzec. Faktyczne przewartościowanie może nastąpić tylko wówczas gdy podstawy wzorzec zostanie zmieniony a stanie się tak tylko wtedy gdy zrealizujemy transformację do szerszej niż obecna struktury świadomości. Struktury opartej na przekroczeniu ego i wkroczeniu w transmentalną i transpersonalną nadświadomość Ducha.

Dlatego to jedynie wertykalna transformacja współczesnej struktury światopoglądowej, przeobrażenie tej struktury, pozwoli nam poszerzyć przyjęty opis świata. Jest to zgodne z przyjętym przeze mnie założeniem, że przeobrażenia światopoglądu są pierwotne wobec przemian kulturowych. Tylko wówczas mogą powstać nowe kategorie interpretacji. Kategorie bardziej adekwatne do szerszej kosmocentrycznej i pozaczasowej perspektywy.

/.../ Wyznacznikiem współczesnej TOŻSAMOŚCI jest indywidualne ego zakorzenione w mentalnej strukturze umysłu. Mentalne ego, które wraz z innymi podmiotami prowadzi wewnątrzkulturową wymianę.
Dzięki temu zaawansowaniu w rozwoju, dzięki wyemancypowaniu się wolnego podmiotu dysponującego pełnią praw obywatelskich, mogła powstać kultura modernizmu a następnie światopogląd i kultura postmodernistyczna. /.../
Następnym krokiem w ewolucji samoświadomości ludzkiej będzie przekroczenie ego i rozpoznanie swej tożsamości jako tożsamości transcendentnego Ducha. Ducha transcendentnego zarówno wobec natury, ale także i wobec umysłu. O tym właśnie traktuje realizowany przeze mnie projekt Poza Postmodernizm.
/.../ W tym świetle tracą na znaczeniu zarówno modernistyczna, weryfikowana empirycznie nowość, jak i postmodernistyczna nasycona ironią praktyka krytycznej dekonstrukcji i interpretacji. Choć nadal pozostają one istotnym elementem praktyki artystycznej i, co więcej, są istotnym etapem w rozwoju samoświadomości każdej jednostki ludzkiej, to jednak rozwój ten wcale na tym nie musi się skończyć./.../ Nie wystarcza już myślenie o dziele w kategoriach kontekstu społecznego, manipulacji medialnej lub kontekstu miejsca, w którym praca ma być usytuowana. Wszystko to jest ważne, ale akcent przesuwa się obecnie w kierunku potwierdzenia osobistego doświadczenia transcendencji. Istotą sprawy pozostaje dokonanie faktycznej integracji a następnie transformacji świadomości. Wzrośnie zatem rola technik wewnętrznych w tworzeniu dzieła. .../Poszukiwanie i odkrywanie tej szerszej perspektywy będzie teraz najważniejsze.

Rogulus. Wystawa w CSW Zuj w Warszawie. pt: Poza Postmodernizm. Zwiedzający, lustra, piłka do ćwiczeń rehabilitacyjnych, ładunek wybuchowy. 2000

Proces ten realizuje się przede wszystkim dzięki żmudnej transformacji wewnętrznej jednostek. I ten właśnie obszar doświadczenia artysty wydaje się obecnie najciekawszy. Z pewnością nie jest to łatwe, wymaga raczej żmudnej i zaangażowanej pracy. Zamiast socjologicznego komentarza chcemy dać wyraz prawdzie o swojej najgłębszej naturze i o doświadczeniu związanym z dochodzeniem do tej prawdy.
Nie musimy być niewolnikami czasu historycznego. Posiedliśmy przecież zdolność „myślenia o myśleniu”. Możemy badać i osądzać nasze własne uwarunkowania i ograniczenia. Możemy badać związki pomiędzy samą ewolucją gatunku ludzkiego a sposobem wyrażania kulturowych idei i wyobrażeń na temat nas samych. Możemy badać zasady determinujące powstawanie naszych struktur światopoglądowych. Mając, z jednej strony, nowe narzędzie w postaci globalnego dostępu do informacji, a z drugiej dysponując współczesnymi narzędziami interpretacji i wreszcie praktyką samotranscendencji, możemy spróbować zweryfikować nasze spojrzenie na istotę sztuki. Da nam to także możliwość głębszego rozumienia i rozpoznania znaczeń kultury, sztuki, sposobów jej prezentacji i ostatecznie - sensu działania artystycznego.
/.../

Marek Rogulski. Gdańsk. lipiec 2002
Fragmenty pochodzą z wykładu pt: Znaczenie światopoglądu dla rozumienia i interpretacji przeobrażeń kulturowych. wygłoszonego na konferencji Ars Baltica w Kaliningradzie we wrześniu 2002.